Marmara Denizi’nde giderek artan kirlilik ve oksijen azlığı, deniz ekosistemini tehdit etmeye devam ediyor. 14 Temmuz Dünya köpek balığı Farkındalık Günü dolayısıyla açıklamalarda bulunan WWF-Türkiye Kıkırdaklı Balıklar Danışmanı Dr. Hakan Kabasakal, Marmara’daki bazı bölgelerde 200 metrenin altındaki oksijen seviyesinin sıfıra indiğini belirtti.
Oksijen eksikliği nedeniyle, köpek balıkları, vatozlar ve deniz kartalları gibi kıkırdaklı balıkların sığ ve nispeten daha oksijenli kıyı kesimlerine göç ettiğini kaydeden Kabasakal, bu durumun ekosistem dengesi açısından alarm verici olduğunu söyledi.
“Kıyılar da artık güvenli değil”
Kabasakal, kıyı şeridinde yoğun kirlilik ve balıkçılık baskısının devam ettiğini vurgulayarak, bu durumun göç eden türlerin yaşam şansını ciddi şekilde azalttığını ifade etti. WWF-Türkiye’nin üç yıllık saha gözlemlerine göre, marmara kıyılarında kısa süreli artış gösteren kıkırdaklı balık popülasyonu, 2024 itibarıyla yeniden düşüşe geçti.
“Köpek balıkları tehlike değil, denizlerin bekçisi”
Kamuoyunda zaman zaman “köpek balığı görüldü” şeklindeki haberlerin endişeye neden olduğunu belirten Kabasakal, Marmara’da görülen camgöz gibi türlerin insanlar için tehlike oluşturmadığının altını çizdi. “Büyük beyaz köpek balıkları 1980’lerden beri Marmara’da yok. Bugün kıyıya yaklaşan türler son derece ürkek ve saldırgan değiller” dedi.
Kritik rol: Besin zincirinin zirvesindeler
Kabasakal, köpek balıklarının deniz ekosistemlerinde av-avcı dengesi açısından hayati bir rol oynadığını, bu nedenle yok oluşlarının tüm sistemi çökertme riski taşıdığını belirtti. Dünya genelinde 1.282 kıkırdaklı balık türünün 536’sı köpek balığı. Bu türlerin üçte biri yok olma tehdidi altında.
Vatandaş biliminden destek: Gözüm Doğada
WWF-Türkiye’nin geliştirdiği “Gözüm Doğada” adlı mobil uygulama sayesinde vatandaşlar sahillerde rastladıkları köpek balıklarını fotoğraflayarak bilim insanlarına veri sağlayabiliyor. Türkiye’nin 9 bin kilometreyi aşan kıyı şeridinde bu katkının kritik olduğuna dikkat çekiliyor.
“Gizli kahramanlar” yanlış tanıtılıyor
Kabasakal, medyada köpek balıklarının uzun süredir saldırgan bir imajla gösterildiğini, bunun yanlış algılara yol açtığını söyledi. “Yeni araştırmamızla, Türkiye kıyılarındaki köpek balığı saldırılarının son derece nadir olduğunu ortaya koyacağız. Bu canlılar aslında sağlıklı denizlerin gizli kahramanlarıdır” diye konuştu.
