ABD lideri Trump ile Rus lider Putin, 2022’den bu yana devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sonlandırmak ve iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri ele almak amacıyla Alaska’da bir araya gelecek. Toplantı için farklı lokasyonlar gündeme gelse de taraflar, 19. yüzyılda Rus Çarlığı tarafından ABD’ye satılan Alaska’da buluşmayı kararlaştırdı.
Alaska, 1732’de kaşifler Mihail Gvozdev ve İvan Fedorov tarafından keşfedildi ve sonrasında tüccarlar tarafından kürk ticareti için değerlendirildi. 1799’da bölgede Rus-Amerikan Şirketi kuruldu. Kırım Savaşı’nın getirdiği ekonomik yük nedeniyle Ruslar, 19. yüzyılın ikinci yarısında Alaska’yı ABD’ye satmayı teklif etti. Satış teklifi ilk olarak 1857’de dönemin Çarı 2. Aleksandr’ın kardeşi Knez Konstantin Nikolayeviç tarafından gündeme getirildi ve 30 Mart 1867’de onaylandı.
ABD, alaska için Ruslara ödediği miktarı, 1867-2024 döneminde dolar enflasyonu yüzde 1,97 olarak hesaplarsa, günümüz değerine göre yaklaşık 153 milyon dolar ödemiş oldu. Dönemin ABD Dışişleri Bakanı William Seward bu anlaşmada kritik rol oynadı ancak ABD medyası Alaska’yı satın almayı “Seward’ın aptallığı” olarak nitelendirdi.
Yıllar içinde Alaska’nın stratejik ve ekonomik önemi ortaya çıktı. Yeraltı kaynaklarının keşfi ve bölgenin turizm potansiyeli, Alaska’yı jeopolitik açıdan değerli kıldı. ABD topraklarının yaklaşık yüzde 17’sini kapsayan Alaska, 1959’da 49. eyalet olarak kabul edildi. ABD Enerji Enformasyon İdaresi’ne göre, Alaska’da dünya genelindeki keşfedilmemiş petrol rezervlerinin yüzde 13’ü ve doğal gaz rezervlerinin yaklaşık yüzde 30’u bulunuyor.
Alaska, ABD’nin askeri stratejisi açısından da büyük önem taşıyor. Bölgede yaklaşık 22 bin aktif asker ve 4 bin 700 muhafız ile yedek personel görev yapıyor; bunların yüzde 38’i hava kuvvetlerine bağlı. General Billy Mitchell 1935’te Alaska’yı “dünyanın en stratejik yeri” olarak tanımlamıştı. Alaska’nın en batı noktası ile Rusya’nın en doğu noktası arasında yalnızca 80 kilometre bulunuyor.
Rusya Parlamentosu alt kanadı Devlet Duması Başkanı Vyaçeslav Volodin, Temmuz 2022’de ABD’ye “Alaska’yı asla unutmamalı” uyarısında bulunmuştu. Öte yandan Putin, Alaska’yı ziyaret eden ilk Rus lider olarak tarihe geçecek. Daha önce SSCB liderlerinden Nikita Kruşçev, Leonid Brejnev, Mihail Gorbaçov ve Rusya’dan Boris Yeltsin ile Dmitriy Medvedev ABD’yi ziyaret etmişti.
ABD ile Rusya arasındaki bu sınır noktası, takvim açısından da dikkat çekiyor. Alaska’dan Bering Boğazı’nı geçerek Rusya’nın Çukotka bölgesine ulaşan mesafe 86 kilometre, Büyük Diomede ve Küçük Diomede Adaları arasındaki mesafe ise 3,8 kilometre. Uluslararası Tarih Değiştirme Çizgisi bu sınırdan geçiyor ve zirve sırasında, ABD’de 15 Ağustos 2025, Rusya’da ise 16 Ağustos 2025 tarihleri olacak. İki ülke arasındaki zaman farkı ise 21 saat.
